Κοκκάλια (Δημοτική Ενότητα) Δομνίστας

Στην θέση Κοκκάλια βρίσκεται το ιστορικό μνημείο από την αρχαία μάχη ανάμεσα στους Αιτωλούς και τους Ευρυτάνες εναντίον των Γαλατών, η οποία έγινε το 279 π.Χ. και υπήρξε νικητήρια των Ελλήνων εναντίων των επίδοξων κατακτητών.

Η αρχή γίνεται το 279 π.Χ. με αρχηγό, τον στρατηγό Αθηναίο Κάλλιππο τον Μοιροκλέους και στρατό (30 χιλιάδες περίπου) βλέποντας την απειλή των ελεύθερων πόλεων της Κεντρικής Ελλάδας και την εισβολή των 200 χιλιάδων Γαλατών με αρχηγό τον Βρέννο Β’, πρώτα στην Μακεδονία και στην συνέχεια στη Θεσσαλία καταστρέφοντας τα πάντα.

Στόχος των Γαλατών ήταν το Μάντειο των Δελφών, όπου και επιτέθηκαν στους Έλληνες στο στένο των Θερμοπύλων από που αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν. Τότε σε μία κίνηση τακτικής ο Βρέννος στέλνει μέρος του στρατού του (40 χιλιάδες) με αρχηγούς τον Ορεστόριο και τον Κόμβουτιν εναντίον της Αιτωλίας πόλη των συμμάχων με σκοπό να εξασθενήσει η άμυνα των Ελλήνων μιας και οι Αιτωλοί θα έσπευαν να υπερασπιστούν την πόλη τους. Έτσι και έγινε με τους Γαλάτες να προκαλούν απίστευτες θηριωδίες στην Αιτωλία και ειδικότερα στο Κάλλιον (σημερινό Κλαυσί που άνηκε τότε στην Αιτωλία).

Οι Γαλάτες στον δρόμο της επιστροφής τους προς τις Θερμοπύλες βρέθηκαν αντιμέτωποι, στα σημερινά Κοκκάλια, με τους 8 χιλιάδες Αιτωλείς (με στρατηγούς τους Πολύαρχον, Πολύφρονα και Λαοκράτη) αλλά και τους Καλλιείς και τους Ευρυτάνες.

Ξεσπάει σύγκρουση, η οποία κράτησε για μέρες και ήταν πραγματικά σφοδρότατη επιφέροντας μεγάλες απώλειες για τους βάρβαρους. Στην περιοχή υπάρχουν ακόμη απειράριθμα θρυμματισμένα κόκαλα σκορπισμένα στο έδαφος, απ’ τα οποία η τοποθεσία πήρε το όνομα της “ΚΟΚΚΑΛΙΑ”.

Όσοι Γαλάτες έμειναν ζωντανοί αργότερα εξοντώθηκαν από τους Θεσσαλούς και τους Μαλιείς στην προσπάθεια τους να επιστρέψουν στις Θερμοπύλες. Οι υπόλοιποι Γαλάτες εξοντώθηκαν και αυτοί με την σειρά τους όπως και ο ίδιος ο Βρέννος που αυτοκτόνησε.

Στην μνήμη όλων αυτών που χάθηκαν εκείνη την εποχή για να υπάρχουμε και να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα ελεύθεροι ως Έλληνες  έχει στηθεί το Μνημείο στα Κοκκάλια.